Wat maakt de binnenstad vitaal?

Hierop zullen veel personen uit diverse beroepsgroepen uiteenlopende antwoorden geven.

Een architect zal al snel zeggen dat de gebouwen en de ruimtelijke vormgeving de stad vitaal maakt. Een techneut zal eerder zeggen dat de innovatie en technologische toepassingen op het gebied van verkeer, veiligheid en vervuiling de stad vitaal maken. En een econoom zal daarentegen vooral van mening zijn dat de economische aantrekkelijkheid, waaronder het aanbod van een diversiteit aan winkels, horeca en cultuur, een stad vitaal maken.

De mens staat centraal

Maar volgens mijn mening maken al deze toepassingen uiteindelijk de stad niet vitaal, maar is dat ‘de mens’! Het klinkt misschien basaal, maar hiermee wil ik vooral zeggen dat te allen tijde, bij welke stedelijke ontwikkeling dan ook, de mens centraal gesteld moet worden om uiteindelijk een vitale stad te creëren. In verreweg de meeste gevallen worden ruimtes ingericht, gebouwen neergezet en winkelaanbod gecreëerd op basis van louter financieel economische uitgangspunten. Sterker nog, volgens mij zijn we hierin als mens veel te hard doorgeslagen en zitten we nu met een situatie dat binnensteden verworden zijn tot gebieden die alleen nog bestaan uit een verzameling van verkooppunten en waarbij de sociale waarde en interactie nauwelijks nog aanwezig is. In mijn ogen lelijke, vaak slecht ingerichte en zielloze gebieden die niet fijn aanvoelen en zeker als het gaat over het verblijf gedurende de avond- en nachtelijke uren.

De binnenstad als ontmoetingsplaats

Het is dan ook niet zo raar dat veel binnensteden momenteel worstelen met hun bestaansrecht. Een ontwikkeling die aangejaagd is doordat de consu-mens voor de aankoop van goederen meer en meer gebruik is gaan maken van internet. Zoals gezegd zijn we te ver doorgeslagen en moeten we weer back to basic, terug naar de oorsprong en ons afvragen waarom binnensteden ooit zijn ontstaan? Van oorsprong is een binnenstad een ontmoetingsplaats waar mensen handel met elkaar dreven, ambachten werden uitgevoerd, recht werd gesproken en allerlei ‘brood en spelen’- activiteiten plaatsvonden. Mijn pleidooi is dan ook om binnensteden weer te gaan zien als ontmoetingsplaatsen met een integraliteit aan functies, waarvan winkelen er slechts één is. We moeten dus niet langer meer praten over winkelgebieden, maar over gebieden waar naast allerlei andere activiteiten ook gewinkeld wordt. Volgens mij is deze zienswijze de sleutel voor het ‘vitaal’ krijgen en houden van de stad.

Stel de mens centraal binnen een integrale ontwikkeling van verschillende functies. Want pas dan kan de stad weer echt tot leven komen en zich ontwikkelen van een ‘place to buy’ naar ‘place to be’ naar ‘place to stay’!

Eugène van Stad & Co